Όταν αποστρέφετε το βλέμμα σας ενώ επικοινωνείτε με ένα άλλο άτομο, η ενέργεια αυτή μπορεί να έχει πολλές σημασίες. Σύμφωνα με έρευνες στην ψυχολογία, σχετίζεται τόσο με συναισθηματικές καταστάσεις όσο και με πολιτισμικές πτυχές. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο τι σημαίνει αυτή η χειρονομία και πώς την ερμηνεύουν οι ειδικοί.
Συναισθηματική και ψυχολογική ερμηνεία
Η αποστροφή του βλέμματός σας κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης συχνά υποδηλώνει δυσφορία ή άγχος. Η ψυχολόγος Lara Ferreiro, σε συνέντευξή της στο 20 Minutos, σημειώνει ότι οι άνθρωποι που βιώνουν ένταση στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις συχνά αποφεύγουν την οπτική επαφή για να μειώσουν τα επίπεδα άγχους τους. Η συμπεριφορά αυτή παρατηρείται ιδιαίτερα σε καταστάσεις με υψηλή συναισθηματική πίεση ή όταν αλληλεπιδρούν με αγνώστους.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η απομάκρυνση του βλέμματος δεν υποδηλώνει πάντα ανασφάλεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χειρονομία αυτή μπορεί να υποδηλώνει συναισθήματα ενοχής ή ανειλικρίνειας, όπως εξηγεί ο Ferreiro. «Λέγεται ότι τα μάτια είναι ο καθρέφτης της ψυχής και πολλοί άνθρωποι είναι σε θέση να αναγνωρίσουν την εσωτερική κατάσταση ενός άλλου ατόμου παρατηρώντας το βλέμμα του», λέει.
Έρευνα και στατιστικά στοιχεία
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Behavioral Research and Therapy υπογραμμίζει ότι το 85% των ανθρώπων που αισθάνονται ευάλωτοι όταν συζητούν προσωπικά θέματα τείνουν να κοιτάζουν αλλού. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην επιθυμία τους να προστατευτούν από την πίεση που νιώθουν.
Ο Ferreiro επισημαίνει επίσης ότι η απομάκρυνση του βλέμματος μπορεί να χρησιμεύσει ως μηχανισμός άμυνας σε δύσκολες καταστάσεις. «Οι άνθρωποι που έχουν κοινωνικό άγχος μπορεί να αποφεύγουν την οπτική επαφή για να μειώσουν τον κίνδυνο να κριθούν ή να αξιολογηθούν», σημειώνει.
Κατεύθυνση του βλέμματος: τι μπορεί να σημαίνει?
Η αναφορά της κατεύθυνσης του βλέμματος έχει επίσης σημασία. Η θεωρία της πλευρικότητας των ματιών υποδηλώνει ότι το βλέμμα προς τα αριστερά μπορεί να συνδέεται με αναμνήσεις του παρελθόντος, ενώ το βλέμμα προς τα δεξιά μπορεί να υποδηλώνει δημιουργικές σκέψεις ή φαντασία. Αυτό ανοίγει πρόσθετες δυνατότητες για την ερμηνεία της συμπεριφοράς ενός ατόμου κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης.
Πολιτιστικό πλαίσιο
Το πολιτισμικό πλαίσιο είναι εξίσου σημαντικό. Στις δυτικές κοινωνίες, το να κοιτάς αλλού μπορεί να εκληφθεί ως έλλειψη ενδιαφέροντος ή αβεβαιότητα, ενώ στους ασιατικούς πολιτισμούς η χειρονομία αυτή συχνά ερμηνεύεται ως ένδειξη σεβασμού προς τον συνομιλητή. Έτσι, οι χειρονομίες που μπορεί να φαίνονται ατρόμητες ή, αντίθετα, να εκφράζουν αβεβαιότητα, ποικίλλουν ανάλογα με τα πολιτισμικά πρότυπα.
Η αποστροφή του βλέμματος κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας είναι μια σύνθετη χειρονομία που μπορεί να αντανακλά πολλά συναισθήματα και παράγοντες. Από τη δυσφορία μέχρι την ανάγκη επεξεργασίας πληροφοριών και ελέγχου των συναισθημάτων, αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης. Η κατανόηση αυτών των αποχρώσεων μπορεί να μας βοηθήσει να σκεφτούμε βαθύτερα για τις διαπροσωπικές επικοινωνίες και να κατανοήσουμε καλύτερα εκείνους με τους οποίους επικοινωνούμε.
